ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
Ο καταρράκτης αποτελεί μια από τις πιο κοινές διαταραχές της όρασης (η οποία μπορεί να προκαλέσει μέχρι και τύφλωση) τόσο στον αναπτυγμένο κόσμο, όσο και στον αναπτυσσόμενο. Ο καταρράκτης ορίζεται ως η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού (βρίσκεται πίσω ακριβώς από την κόρη του οφθαλμού). Φυσιολογικά, ο φακός αυτός είναι απολύτως διαυγής, αλλά είναι και αρκετά ευαίσθητος. Κάθε επαφή, τόσο από τραύμα ή από κάποια οφθαλμολογική επέμβαση, μπορεί να προκαλέσει καταρράκτη σχετικά γρήγορα. Καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί και σε διάφορες χρόνιες νόσους (π.χ Σακχαρώδης Διαβήτης), αλλά και μετά από λήψη κάποιων φαρμάκων (π.χ κορτιζόνη), από ακτινοβολία κ.α. Όμως, η συχνότερη αιτία καταρράκτη είναι η… ηλικία! Όσο μεγαλώνουμε, ο φακός αρχίζει να εμφανίζει θολώσεις γιατί κατά κάποιο τρόπο ‘’γερνάει’’ και αυτός μαζί μας!
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ
Ο κρυσταλλοειδής φακός αποτελεί βασικό κομμάτι του μηχανισμού της όρασης. Θα μπορούσαμε να πούμε απλά, ότι με την βοήθειά του η εικόνα ‘’μεταφέρεται’’ πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (και όχι πιο μπροστά ή πιο πίσω), συνεισφέροντας σε ένα καλό και ευκρινές αποτέλεσμα. Οπότε, όταν αυτός ο φακός θολώσει είναι επόμενο να επηρεαστεί αρνητικά η όραση. Η όραση σε έναν ασθενή με καταρράκτη επηρεάζεται τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Όταν λέμε ποσοτικά εννοούμε ότι ο ασθενής δεν βλέπει 10/10, αλλά λιγότερο (ανάλογα με το πόσο ώριμος είναι ο καταρράκτης). Όταν λέμε ποιοτικά εννοούμε ότι ακόμη και αυτά που βλέπει ο ασθενής μας τα βλέπει μέσα από ‘’μια ομίχλη’’, θαμπά, διαστρεβλωμένα, τα χρώματα χάνουν την ζωντάνια τους, τα φώτα μπορεί να εμφανίζονται αλλοιωμένα (‘’με φωτοστέφανο’’) κτλ. Όσο περισσότερο προχωράει (ωριμάζει) ο καταρράκτης, τόσο πιο έντονα γίνονται αυτά τα συμπτώματα και τόσο πιο δύσκολη γίνεται η ζωή του ασθενούς. Αν αναλογιστούμε ότι συνήθως ο ασθενής αυτός είναι ηλικιωμένος, τότε τα προβλήματα μπορεί να γίνουν σοβαρότερα.
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
Αν και στα πολύ αρχικά στάδια μπορούμε να διορθώσουμε κάπως την κατάσταση με γυαλιά, αυτή η λύση δεν είναι μόνιμη (αν ο καταρράκτης συνεχίσει να ωριμάζει, η διάθλαση θα αλλάξει οπότε τα γυαλιά θα είναι άχρηστα) και η βελτίωση της όρασης είναι μάλλον μέτρια. Η σωστή και μόνιμη αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι χειρουργική, και γίνεται με τοπική αναισθησία (σταγόνες): ο θολωμένος φακός (καταρράκτης) τεμαχίζεται σε μικρά κομμάτια με την βοήθεια υπερήχων (αυτό που οι περισσότεροι λανθασμένα αποκαλούν ‘’laser’’) έτσι ώστε να μπορέσει εύκολα να αφαιρεθεί με αναρρόφηση. Αφού καθαριστεί καλά η περιοχή από υπολείμματα, τοποθετείται ένας συνθετικός ενδοφακός στην θέση του θολωμένου φακού που αφαιρέσαμε. Ανάλογα με την διαθλαστική δύναμη του οφθαλμού, υπολογίζεται και ο κατάλληλος ενδοφακός που θα χρησιμοποιηθεί, ώστε ο αθενής να βλέπει όσο το δυνατόν καλύτερα.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ
Μετά την επέμβαση θα χρειαστεί κάποια αντιβιοτική-αντιφλεγμονώδης αγωγή, η οποία είναι τοπική (σταγόνες), και διαρκεί περίπου ένα μήνα. Ο χειρουργημένος ασθενής επισκέπτεται τον χειρουργό του σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να παρακολουθείται η εξέλιξη και να αντιμετωπιστούν τυχόν επιπλοκές ή ενοχλήσεις. Με το πέρας της μετεγχειρητικής αγωγής, και εφόσον ο χειρουργημένος οφθαλμός είναι ήρεμος και η όραση έχει αποκατασταθεί, ο ασθενής μπορεί να επανέλθει στην καθημερινότητά του.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ-ΟΔΗΓΙΕΣ
- Δεν σηκώνουμε μεγάλα βάρη.
- Όχι νερό, σαπουνάδες μέσα στο μάτι. Λουζόμαστε με το κεφάλι προς τα πίσω, όπως στο κομμωτήριο.
- Δεν κοιμόμαστε μπρούμυτα, ούτε στην πλευρά που είναι ο χειρουργημένος οφθαλμός.
- Δεν τρίβουμε δυνατά τα μάτια, δεν τα ακουμπάμε με λερωμένα χέρια.
- Για να σκουπίσουμε το μάτι, χρησιμοποιούμε καινούργια γάζα, χαρτί, βαμβάκι κάθε φορά. Δεν βάζουμε την γάζα μέσα στο μάτι, αλλά έξω, γύρω από τις βλεφαρίδες.
- Αποφεύγουμε σκόνη, χώμα, γύρη, αέρα (κηπουρική, μαγείρεμα πάνω από κατσαρόλα/φούρνο, εξωτερικές εργασίες κτλ).
- Φοράμε γυαλιά ηλίου/καπέλο στο έντονο φως.
- Ακολουθούμε την μετεγχειρητική φαρμακευτική αγωγή κατά γράμμα. Οι σταγόνες και η οφθαλμική αλοιφή μπαίνουν μέσα στο μάτι, όχι γύρω από αυτό. Αν κάποιο από τα φάρμακα μας προκαλεί έντονη ενόχληση, ενημερώνουμε αμέσως τον χειρουργό μας πριν το διακόψουμε.
- Δεν είμαστε βιαστικοί ή ανυπόμονοι. Ο συγγενής/γείτονας/φίλος δεν γνωρίζει περισσότερα από τον χειρουργό μας. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, μην απογοητεύεστε π.χ αν ο μπατζανάκης του γείτονα χειρουργήθηκε για καταρράκτη και έβλεπε καθαρά από την πρώτη ημέρα, ενώ εσείς βλέπετε ακόμα θολά. Αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του χειρουργού σας και κάνετε λίγη υπομονή, όλα θα πάνε καλά.
